608 σελίδες / 24x17

Ο Μαρξ χωρίς εικόνισμα. Μια 'αιρετική' βιογραφία

Άλλο ένα βιβλίο για τον Μαρξ; Όχι ακριβώς. Το βιβλίο του Φραντς Μέρινγκ, 'Καρλ Μαρξ, η ιστορία της ζωής του' κομίζει από πολλές πλευρές καινούργια πράγματα, παρότι είναι γραμμένο πριν από περίπου 100 χρόνια. Και κομίζει καινούργια πράγματα γιατί κατ’ αρχάς πρόκειται για το πρώτο βιβλίο του αγνοημένου από τους εμπορικούς και κομματικούς εκδοτικούς μηχανισμούς Γερμανού σοσιαλιστή δημοσιογράφου, που εκδίδεται στα ελληνικά (μη νομίσετε: και σε άλλες δυτικές γλώσσες άργησε πάρα πολύ να μεταφραστεί το έργο του και ειδικά ετούτο το βιβλίο).

Ο αναγνώστης θα καταλάβει από τον πρόλογο κιόλας του συγγραφέα ότι πρόκειται για μια 'αιρετική' βιογραφία, μια βιογραφία που αμφισβητεί το αλάθητο του 'εικονίσματος', μια βιογραφία που φέρνει τον 'άγιο' της Αριστεράς, στο επίπεδο του πραγματικού ανθρώπου, με τις μεγαλειώδεις στιγμές του, τα προσωπικά του βάσανα, αλλά και τα λάθη του. Ο Μέρινγκ πέθανε στρατευμένος στο στρατόπεδο της Ρόζας Λούξεμπουγκ (η οποία έχει συμβάλει στη συγγραφή ενός κεφαλαίου του εν λόγω βιβλίου) και των συντρόφων της, παραμένοντας πεπεισμένος μαρξιστής έως το τέλος της ζωής του. Ωστόσο παρέμεινε επίσης αθεράπευτα αντικειμενικός επιμένοντας να μεταφέρει στον αναγνώστη ό,τι είναι δυνατόν κοντύτερα στην αλήθεια.

Από αυτή την άποψη η έκδοση αυτή αποτελεί μια σημαντική συμβολή στην κατανόηση των συνθηκών και της διαδικασίας οικοδόμησης της Α’ Διεθνούς, δηλ. του πρακτικού έργου του Μαρξ, μέσα από, πολλές φορές, άγνωστα στο ελληνικό κοινό επεισόδια. Μορφές όπως ο Μπακούνιν, ο Λασάλ, ο Προυντόν ξαναμπαίνουν στο κάδρο έξω από την 'ορθοδοξία' που κληροδότησαν οι σοβιετικές αρχές από τη δεκαετία του 1930 και μετά.

Όμως το ενδιαφέρον του Μέρινγκ δεν εξαντλείται στα πρακτικά πολιτικά ζητήματα: ο συγγραφέας απλώνει μπροστά μας ολόκληρο το θεωρητικό οπλοστάσιο που παράχθηκε από την πένα του μεγάλου Γερμανού επαναστάτη: η σημασία της φιλοσοφίας, τmi είδους πολιτικό πρόγραμμα και σε συμμαχία με ποιους, η ουσία του «Κεφαλαίου», όλα αυτά αναλύονται συνοπτικά, στο πλαίσιο των επίδικων ιστορικών ζητημάτων της εποχής. Ζητήματα όμως που, όπως θα διαπιστώσει εύκολα ο αναγνώστης, είναι εξαιρετικά επίκαιρα και σήμερα.

Αλλά επειδή μιλάμε για βιογραφία, από το βιβλίο δεν μπορούσαν να λείπουν οι αναφορές στις προσωπικές στιγμές του Μαρξ. Μια ζωή εξορία, μια ζωή προσωπικά βάσανα και κακουχίες, αλλά και δύο καταλυτικές σχέσεις χωρίς τις οποίες πιθανότατα η κληρονομιά που μας άφησε ο Μαρξ θα ήταν πολύ πιο φτωχή: η γυναίκα του Τζέννυ και ο φίλος του Φρίντριχ (Ένγκελς). Όμως, παρά το μοναδικό χαρακτήρα αυτών των δεσμών ο Μέρινγκ δεν παραλείπει να αναφέρει ακόμη και τη μοναδική στιγμή που ψυχράνθηκαν οι σχέσεις του Μαρξ με τον Ένγκελς.

Από τη σκοπιά του ο Χρ. Υφαντής δεν έχει κάνει απλώς μια μετάφραση: προσπάθησε τόσο στον εκτενή πρόλογό του, αλλά και στις αναλυτικές παραπομπές να διευκολύνει τον αναγνώστη 'εισάγοντάς' τον στα ζητήματα της τότε εποχής, μη διστάζοντας πολλές φορές να διαφανεί η δική του αποκρυσταλλωμένη άποψη, χωρίς ποτέ ωστόσο να απομακρυνθεί από την αρχή του ίδιου του Μέρινγκ για την πολιτική αναγκαιότητα να μεταφέρουμε στις νέες γενιές την αλήθεια.

"Τη στιγμή αυτή δεν μπορούσαμε να προσφέρουμε τίποτε πιο ωραίο στις μάζες για να τους θυμίσουμε τις καλύτερες παραδόσεις τους." (Ρόζα Λούξεμπουργκ - Γενάρης 1918, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του Μέρινγκ για τον Μαρξ)
"Ο Μέρινγκ είναι ένας άνθρωπος που όχι μόνο θέλει, αλλά ξέρει και να είναι μαρξιστής." (Λένιν, 1908)
"Η εξαιρετική ιστορική αίσθηση του Μέρινγκ, η πλατιά του μόρφωση και η κατανόηση από μέρους του της υλιστικο-ιστορικής μεθόδου έδωσαν εξαιρετικά αποτελέσματα. Με το δυνατό και λαμπρό ύφος, ασχολήθηκε με προβλήματα πολύ σύνθετα: ανέλυσε την ιστορία της Πρωσίας, την αριστοκρατία των γαιοκτημόνων και το μύθο των Χόεντζολερν, την ιστορία της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας, τη γένεση του μαρξισμού, έθεσε προβλήματα της ιστορίας, της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας. Οι μελέτες του πάνω σ' αυτά τα θέματα αποτελούν ακόμα σήμερα έγκυρα όργανα για να προσεγγίσει κάποιος επιστημονικά αυτά τα φαινόμενα." (Πρέντραγκ Βρανίτσκι)
"Θεωρώ ακόμα σήμερα το έργο του Μέρινγκ 'Karl Marx: The Story of his Life' (αγγλική έκδοση, Νέα Υόρκη, Covici, Friede, 1935) την καλύτερη αναφορά στη ζωή και τη σκέψη του Μαρξ. Βασίζεται, εν μέρει, σε προσωπικές συνεντεύξεις με συνεργάτες του Μαρξ, κι ένα μέρος του βιβλίου είχε γραφτεί από τη Ρόζα Λούξεμπουργκ. Η βιογραφία του David McClellan 'Karl Marx: His Life and Thought' είναι πιο εκσυγχρονισμένη, αλλά δεν έχει τη ζωντάνια και τη θέρμη που έδωσε ο Μέρινγκ στο δικό του εγχείρημα." (Mourray Bookchin, στο βιβλίο του 'Τρίτη επανάσταση')

Περιεχόμενα
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗ
Η ζωή και η πολιτική του δραστηριότητα
Μέρινγκ - Λούξεμπουργκ
Το συγγραφικό έργο του Φραντς Μέρινγκ
Καρλ Μαρξ: Η ιστορία της ζωής του
Η συγγραφική παρουσία του Μέρινγκ στην Ελλάδα
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι. ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΝΕΟΤΗΤΑΣ
Σπίτι και σχολείο
Jenny von Westphalen
ΚΕΦΑΛΑΙΟ II. ΟΠΑΔΟΣ ΤΟΥ HEGEL
Το πρώτο έτος στο Βερολίνο
Οι νεαροί εγελιανοί
Η φιλοσοφία της αυτοσυνείδησης
Η διδακτορική διατριβή
'Τα ανέκδοτα' και η 'Rheinische Zeitung'
Δίαιτα του Ρήνου
Πέντε μήνες αγώνας
Ο Λουδοβίκος Φόιερμπαχ
Ο γάμος και η εξορία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ III. ΣΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΙΣΙΟΥ
'Τα Γερμανο-Γαλλικά Χρονικά'
Μια φιλοσοφική προοπτική
Αναφορικά με το εβραϊκό ζήτημα
Ο γαλλικός πολιτισμός
Το 'Vorwarts!' ('Εμπρός!') και η απέλαση
ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV. FRIEDRICH ENGELS
Γραφείο και στρατώνας
Ο αγγλικός πολιτισμός
'Η αγία οικογένεια'
'Η θεμελίωση του σοσιαλισμού'
ΚΕΦΑΛΑΙΟ V. Η ΕΞΟΡΙΑ ΤΩΝ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ
Η Γερμανική Ιδεολογία
Ο αληθινός σοσιαλισμός
Ο Weitling και ο Proudhon
Ο ιστορικός υλισμός
'Deutsche Brusseler-Zeitung' ('Η γερμανική εφημερίδα των Βρυξελλών')
Η Λίγκα των Κομμουνιστών
Προπαγάνδα στις Βρυξέλλες
'Το Κομμουνιστικό Μανιφέστο'
ΚΕΦΑΛΑΙΟ VI. ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Φλεβάρης και Μάρτης
Μέρες του Ιούνη
Ο πόλεμος εναντίον της Ρωσίας
Οι μέρες του Σεπτέμβρη
Η δημοκρατία στην Κολωνία
Freiligrath και Lassalle
Οκτώβρης και Νοέμβρης
Ένα αχρείο χτύπημα
Ακόμα ένα άνανδρο χτύπημα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ VII. Η ΕΞΟΡΙΑ ΣΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ
Η Νέα Επιθεώρηση του Ρήνου
Η υπόθεση Kinkel
Η διάσπαση στη Λίγκα των Κομμουνιστών
Η ζωή του πρόσφυγα
Η δεκάτη όγδοη Μπρυμαίρ
Η δική των κομμουνιστών της Κολωνίας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ VIII. ENGELS - MARX
Η ιδιοφυΐα και η κοινωνία
Μια απαράμιλλη φιλία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ IX. Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΗΣ ΚΡΙΜΑΙΑΣ ΚΑΙ Η ΚΡΙΣΗ
Η ευρωπαϊκή πολιτική
Ο David Urquhart, ο Harvey και ο Jones
Οικογένεια και φίλοι
Η κρίση του 1857
'Συμβολή στην κριτική της πολιτικής οικονομίας'
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Χ. ΔΥΝΑΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΤΡΟΠΕΣ
Ο ιταλικός πόλεμος
Η διαμάχη με τον Lasalle
Νέοι αγώνες με τους πρόσφυγες
Intermezzo
'Ο κύριος Vogt'
Οικιακά και προσωπικά
Η αγκιτάτσια του Lasalle
ΚΕΦΑΛΑΙΟ XI. ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ
Η ίδρυση
Το ιδρυτικό μανιφέστο και το καταστατικό
Η ρήξη με τον Schweitzer
Η πρώτη συνδιάσκεψη του Λονδίνου
Ο γερμανικός πόλεμος
Το συνέδριο της Γενεύης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ XII. 'ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ'
Οι ωδίνες της γέννας
Ο πρώτος τόμος
Ο δεύτερος και ο τρίτος τόμος
Η υποδοχή του 'Κεφαλαίου'
ΚΕΦΑΛΑΙΟ XIII. Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΤΟ ΑΠΟΓΕΙΟ
Αγγλία, Γαλλία, Βέλγιο
Ελβετία και Γερμανία
Η αγκιτάτσια του Bakunin
Η Συμμαχία της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας
Το συνέδριο της Βασιλείας
Οι ζυμώσεις στη Γενεύη
Μια 'εμπιστευτική πληροφόρηση'
Η αμνηστία στην Ιρλανδία και το γαλλικό δημοψήφισμα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ XIV. Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ
Μέχρι το Σεντάν
Μετά το Σεντάν
Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία
Η Διεθνής και η Κομμούνα
Η μπακουνινική αντίθεση
Η δεύτερη συνδιάσκεψη του Λονδίνου
Τα αίτια διάσπασης της Διεθνούς
Το συνέδριο της Χάγης
Θλιβερά επακόλουθα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ XV. Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΔΕΚΑΕΤΙΑ
Ο Marx στο σπίτι του
Η γερμανική σοσιαλδημοκρατία
Ο αναρχισμός και ο πόλεμος στην ανατολή
Καινούργιες μέρες ξημερώνουν
Βαριές σκιές
Ο τελευταίος χρόνος
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΤΥΠΟΥ